Smalec gęsi – właściwości i zastosowanie

Opublikowano: 26.11.2020, przez aleeko

Smalec gęsi stosowany był przez wieki, choć dziś jest już nieco zapomnianym produktem. Nasi przodkowie wykorzystywali go do łagodzenia różnego rodzaju dolegliwości, a o jego działaniu wspominała sama św. Hildegarda z Bingen. Sprawdź do czego może się przydać smalec gęsi i jakie ma właściwości.

Smalec gęsi czy jest zdrowy?

Smalec gęsi stanowi źródło wielu składników odżywczych. Zawiera witaminy z grupy B, a także witaminy: PP, A, D, E. Znajdują się w nim również minerały: fosfor, magnez czy żelazo. Nic więc dziwnego, że smalec często stosowany był w medycynie ludowej, a niegdyś wykorzystywano go również w kuchni. Obecnie twierdzi się jednak, że należy stosować go raczej okazjonalnie, bardziej w celu złagodzenia określonych dolegliwości niż w celu wzbogacania smaku potraw. Smalec gęsi zawiera bowiem dużą ilość tłuszczów zwierzęcych wywołujących choroby cywilizacyjne. Lepiej nie włączać go do swojej codziennej diety na stałe.

Smalec gęsi działanie

Przez wieki uważano, że smalec gęsi ma silne właściwości rozgrzewające, więc stosowano go przede wszystkim na przeziębienia. Z miodu, mleka i smalcu przyrządzano specjalną miksturę do picia. Niektórzy z kolei nacierali nim przed snem plecy i klatkę piersiową w celu zmniejszenia kaszlu. Ponoć smalec gęsi pomaga również przy zapaleniu oskrzeli. Ma także łagodzić bóle stawów i kręgosłupa oraz bóle reumatyczne. W takim przypadku przygotowuje się z niego specjalne kompresy. Należy jednak pamiętać, że działanie smalcu gęsiego nie zostało potwierdzone naukowo, więc nie można stosować go jako jedynej metody leczenia.

Czy smalec gęsi można wykorzystywać do smażenia?

Smalec gęsi ma niską temperaturę topnienia i zawiera duże ilości kwasów nienasyconych, więc nie
nadaje się do smażenia. Jak wspomniano, lepiej ograniczyć jego zastosowanie w kuchni.
Smalec gęsi cena
Za trzystumililitrowy słoik smalcu zapłacimy kilkanaście złotych. Nie jest to zatem duży wydatek,
zwłaszcza że smalcu z gęsi należy używać sporadycznie i taka ilość z pewnością starczy nam na długo.

Smalec gęsi. Najczęściej ten tłuszcz zwierzęcy kojarzy nam się z naszymi babciami, które używały go do smażenia i wykorzystywały jako lek na wiele dolegliwości. Ostatnio, pomimo wielu sprzecznych opinii i braku dowodów naukowych na działanie tego specyfiku, smalec gęsi wraca do łask. Okazuje się, że ma wiele cennych właściwości, jest bezpieczny w stosowaniu i można go używać nie tylko w kuchni.

Zastosowanie smalcu gęsiego w medycynie ludowej

Smalec gęsi był powszechnie używany w tradycyjnej słowiańskiej medycynie ludowej (m.in. w Rosji, w Polsce). Stosowano go jako środek leczniczy i profilaktyczny w przeziębieniach, zapaleniu płuc, łuszczycy, egzemie i jako środek kosmetyczny.

Na Kaszubach popularne było wytapianie jesienią smalcu z gęsi. Pozyskuje się go z tłuszczu sadełkowego – i taki jest najbardziej wartościowy. Dawniej spożywało się go z solą, pieprzem i majerankiem jak smarowidło do chleba, albo dodatek do okraszania wielu zup. Na przeziębienie stosowano ciepłe mleko z miodem i smalcem. O właściwościach miodu w leczeniu przeziębień pisaliśmy na naszym blogu. Specyfik ten był też popularny w kuchni Żydów litewskich.

Służył także do innych celów niż spożywcze – stosowano go na regenerację stawów, łagodził bóle kręgosłupa, dlatego często był wykorzystywany przez starszych ludzi. Wykorzystywano go także w leczeniu dzieci – w profilaktyce i leczeniu chorób dróg oddechowych. Wcierano tłuszcz w klatkę piersiową i plecy, osiągając efekt rozgrzewający. Ze smalcu robiono także maści na złamania, mieszając go z utłuczonym korzeniem żywokostu.

Historyczne zastosowanie smalcu z gęsi

Smalec gęsi był stosowany od bardzo dawna. Bardinet (1995) wymienia 74 leki zawierające gęsi tłuszcz. Pliniusz I w Historii Naturalnej podaje przepis na przygotowanie tego specyfiku: „usuwa się wszystkie żyły; topi się go w nowym naczyniu glinianym przykrytym, na słońcu i używając ciepła wrzącej wody, umieszcza się pod nim; przeciska się przez lniany worek; następnie wkłada w nowym naczyniu glinianym i przechowuje je w chłodnym miejscu; dodanie miodu zapobiega jełczeniu ”.

O gęsim smalcu wspomina także św. Hildegarda z Bingen (Causae et curae, s. 211-213), która uważała, że trąd ma trzy możliwe przyczyny (nadmierne jedzenie i picie, złość i rozpusta), z których każda pociąga za sobą określony przebieg leczenia. W przypadku złości trędowaci mieli być leczeni mieszaniną tłuszczu gęsiego, obornika i tłuszczu z kurczaka. Potem smalec gęsi uważano za łagodny środek przeczyszczający. Zalecano także wkładanie go do uszu w celu leczenia dzwonienia w uszach i na popękane usta.

Smalec z gęsi jest wykorzystywany we wspomaganiu leczenia wielu dolegliwości

Właściwości smalcu gęsiego

Zawartość witamin i minerałów

Smalec gęsi jest tłuszczem kalorycznym, ale również bardzo zdrowym. Zawiera wiele witamin, makro- i mikroelementów. Spośród witamin w jego składzie znajdziemy witaminę A, witaminy z grupy B i witaminę E. Odznacza się wysoką zawartością cynku, żelaza, magnezu, fosforu oraz potasu. Ponadto zawiera też jednonienasycony kwas oleinowy obniżający poziom cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu) oraz egzogenne aminokwasy, których musimy dostarczać wraz z pożywieniem, ponieważ organizm nie potrafi ich wytworzyć samodzielnie.

Smalec gęsi w kuchni

Podobnie jak masło ma niską temperaturę topnienia i dymienia (25-40 stopni Celsjusza). Dlatego lepiej go nie stosować do smażenia, ale można wykorzystać go jako smarowidło na kanapki lub dodawać do potraw mięsnych i warzywnych.

Na przeziębienie oraz zapalenie oskrzeli

Na uporczywy kaszel i katar zaleca się podgrzanie mleka z gęsim smalcem, dodanie miodu i picie takiego napoju przed snem. Ma on właściwości rozgrzewające, skutecznie leczy katar i kaszel oraz pomaga w zbijaniu gorączki. Przy zapaleniu oskrzeli zaleca się picie takiej mikstury 3 razy dziennie. W celu złagodzenia objawów kaszlu stosuje się go zewnętrznie smarując klatkę piersiową czystym gęsim smalcem. Taki zabieg ułatwia odkrztuszanie wydzieliny i wspomaga spokojny sen.

Na bóle kości, stawów i kręgosłupa

Smalec gęsi dobrze nadaje się do łagodzenia dolegliwości kostno-stawowych. Sporządza się z niego okłady łagodzące bóle reumatyczne. Przyczynia się do zmniejszenia obrzęków. Można stosować go jako maść, najlepiej gdy jest jeszcze ciepły.

Na rany i oparzenia

Można go również stosować jako okład na rany, a także w miejscach po oparzeniu. Przyspiesza ich gojenie.

Na problemy dermatologiczne i zmarszczki

Smalec gęsi skutecznie sobie radzi z przesuszoną skórą i owrzodzeniami. W tym celu smarujemy skórę surowym smalcem. Przyda się także w okresie jesienno-zimowym, kiedy skóra jest przesuszona. Skutecznie także regeneruję skórę, a w połączeniu z olejem nagietkowym jako maseczka regeneruje, natłuszcza i nawilża, wygładzając przy tym zmarszczki.

W naszych Delikatesach Ekologicznych „Aleeko” jest dostępny dobrej jakości smalec gęsi, pozbawiony konserwantów.

Smalec gęsi 300 ml Desmal

(opinie: 0)

Cena 26,69 zł

Smalec gęsi 720 ml Desmal

(opinie: 1)

Cena 50,28 zł

Jak przygotować okład leczniczy stosowany w przypadku uporczywego kaszlu?

Składniki:

1 szklanka gęsiego smalcu

50 g ząbków czosnku

1 gruby ręcznik

1 bandaż

Przygotowanie:

Najpierw zetrzyj ząbki czosnku na tarce, następnie wymieszaj je z lekko podgrzanym smalcem. Masę nałóż na klatkę piersiową chorej osoby i owiń bandażem. Przykryj chorego grubym ręcznikiem i pozostaw na całą noc. Można stosować taki okład również u dzieci.

Przepis na napój z gęsiego smalcu

Składniki:

1 łyżka miodu

2 łyżki smalcu gęsiego

½ szklanki mleka

Przygotowanie:

Najpierw mleko podgrzej w rondelku, następnie dodaj do niego smalec i miód. Wymieszaj, a kiedy smalec i miód się roztopią, napój jest gotowy. Można go pić każdego dnia przed snem. Nadaje się także dla dzieci.