Żelazo

Żelazo tabletki

Żelazo to pierwiastek szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, odgrywający newralgiczną rolę niemal dla wszystkich organizmów żywych. Z uwagi na swoje właściwości, niezbędny jest do życia również człowiekowi. Ponad połowa zawartej ilości żelaza w organizmie ludzkim znajduje się w hemoglobinie, pozostała część magazynowana jest w postaci ferrytyny i hemosyderyny w tkankach – przede wszystkim wątrobie i śledzionie. Podstawową rolą żelaza jest udział w procesie produkcji krwinek czerwonych w szpiku kostnym, czyli erytrocytów. Pierwiastek wchodzi w skład hemoglobiny – czyli białka zawartego we wspomnianych krwinkach, dzięki któremu możliwe staje się pobieranie tlenu z płuc, a następnie rozprowadzanie go po całym ciele i dostarczanie do wszystkich komórek. Żelazo wchodzi również w skład enzymów przemiany materii oraz mioglobiny – czyli białka znajdującego się w mięśniach, dzięki któremu tkanki te mogą pobierać z osocza tlen niezbędny im do pracy. Głównym źródłem żelaza jest dieta. W przypadku niedoborów, zwiększonego zapotrzebowania lub trudności z podażą stosowane są: żelazo tabletki, kapsułki lub żelazo w fiolkach.

Leki żelazo

Leki żelazo przyjmowane są w celu uzupełnienia występujących niedoborów lub zapobiegawczo w określonych sytuacjach – głównie w okresie zwiększonego zapotrzebowania w czasie ciąży i laktacji. Same przyczyny niedoboru żelaza mogą być natomiast bardzo różne. Najczęściej są to: nieodpowiednio zbilansowana dieta, zaburzenia wchłaniania, przewlekle krwawienia, obfite miesiączki, utrata dużej ilości krwi wskutek urazu/operacji, okresowe zwiększone zapotrzebowanie – wskutek intensywnego wzrostu i dojrzewania, przyjmowanie niektórych leków, niedokrwistość wrodzona. Choć żelaza nie potrzeba wiele, bo średnio zaledwie 14 mg na dobę, jego zbyt niski poziom szybko daje o sobie znać w postaci wielu przykrych dolegliwości zdrowotnych. Duży niedobór prowadzi do niedokrwistości (anemia) oraz niedotlenienia i niedożywienia najważniejszych organów. Główne objawy to: zmęczenie, osłabienie organizmu i spadek wydolności, apatia, senność, bladość skóry i warg, zajady, łamliwość i intensywne wypadanie włosów, zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, zaburzenia rytmu serca.

Tabletki żelazo

Organizm ludzki nie jest w stanie samodzielnie wytwarzać żelaza – niezbędne jest więc dostarczanie pierwiastka z zewnątrz. W wielu przypadkach, z różnych powodów, a zwłaszcza w momencie znacznych niedoborów, niezbędne okazują się tabletki żelazo. Podstawowym sposobem na pokrycie dobowej podaży jest natomiast dieta. Pokarmy zawierające największą ilość żelaza to głównie czerwone mięso, podroby, jaja, buraki, szpinak, pestki dyni, gorzkie kakao, natka pietruszki, pistacje. Należy jednak mieć na uwadze, że źródło pochodzenia żelaza nie jest bez znaczenia – przekłada się bowiem na jego wchłanialność. Produkty odzwierzęce zawierają żelazo hemowe, przyswajalne na poziomie ok. 20-40%, z kolei roślinne – niehemowe, którego wchłanialność wynosi zaledwie 3-8%. Z tego też względu, żelazo tabletki często wykorzystywane są nie tylko leczniczo, ale też profilaktycznie - w sytuacji zwiększonego zapotrzebowania czy trudności z pokryciem podaży z dietą. Tabletki z żelazem często przepisywane są również w razie występujących schorzeń organizmu, które zaburzają wchłanialność lub zwiększają jego deficyt.

Żelazo tabletki, kapsułki czy żelazo fiolki – co wybrać?

Choć niedobór żelaza w organizmie jest groźny dla zdrowia, należy pamiętać, że niekorzystne konsekwencje niesie ze sobą również jego nadmiar żelaza. Jakąkolwiek suplementację zaleca się więc poprzedzić badaniem krwi, a najlepiej konsultacją z lekarzem. Warto mieć również na uwadze, że chociaż dostępne są żelazo tabletki bez recepty, w przypadku znacznego niedoboru, konieczne okazuje się zazwyczaj przyjmowanie leków z wypisu lekarza. W celu uzupełnienia zbyt niskiego poziomu pierwiastka, stosuje się głównie preparaty jednoskładnikowe – żelazo w płynie fiolki, tabletki, kapsułki, syropy, a nawet żelki czy proszki do rozpuszczania w wodzie. Dostępne są zarówno środki przeznaczone dla dzieci, jak i dorosłych. W celu profilaktyki, dobrym rozwiązaniem może być żelazo kapsułki w postaci preparatu multiwitaminowego – najlepiej z witaminą C, która zwiększa wchłanialność pierwiastka.