Liposomy i zalety liposomalnej witaminy C
Co to są liposomy i liposomalna witamina C?
Liposomy. Witamina C liposomalna to kwas askorbinowy zamknięty w liposomach, czyli kapsułkach fosfolipidowych. Liposomy to nośniki - maleńkie pęcherzyki, wypełnione wodą lub roztworem wodnym, otoczone dwuwarstwowymi cząsteczkami fosfolipidów, podobnymi do błon komórkowych w naszych organizmach. Otoczka często jest zbudowana z fosfatydylocholiny – substancji która występuje w błonie komórkowej organizmu człowieka. Warto wiedzieć, że liposomy mogą transportować zarówno wodę jak i substancje tłuszczowe. Ponadto, można w nich „zamknąć” nie tylko witaminy (np. C, K, D), ale również inne substancje aktywne.
Liposomy mają szerokie zastosowanie w medycynie, suplementacji organizmu i kosmetologii. W medycynie stosuje się je do produkcji leków antywirusowych i antybakteryjnych, ponieważ uwalniane są stopniowo, w sposób zrównoważony, zmniejsza to ich toksyczność i wydłuża działanie leku. W kosmetyce zwiększają wchłanialność substancji przez skórę czy naskórek, natomiast w suplementach diety zwiększają biodostępność zamkniętych w nich substancji.
Liposomy są dość niestabilne i nietrwałe w obecności tlenu, dlatego ich produkcja musi odbywać się w wysoko standaryzowanych laboratoriach farmaceutycznych. Przede wszystkim możemy je podzielić na naturalne i sztuczne. Naturalnymi liposomami jest np. cholesterol lub trójglicerydy. W środowisku wodnym organizmu, z krwią i płynem tkankowym są transportowane w postaci cząsteczek lipoproteinowych. Ponadto występują w postaci pęcherzyków lub dysków otoczonych podwójną lub pojedynczą warstwą lipidową błony, zbudowaną z fosfolipidów, otoczonych łańcuchem – białkami apolipoproteiny.
Fosfolipidy zbudowane są z dwóch części – hydrofilowej „głowy” i hydrofobowego „ogona”. Godne uwagi jest, że w roztworze wodnym „ogony” układają się naprzeciw siebie w celu odpychania cząsteczek wody i formują specjalną podwójną warstwę. Ponadto, w tym samym czasie „głowy” tworzą mostki wodorowe z cząsteczkami wody. W dodatku podwójna warstwa lipidowa tworzy zamkniętą strukturę liposomową i całkowicie odgranicza cząsteczki wody od hydrofobowego „ogona”.
Funkcje witaminy C w organizmie
Witamina C nie jest produkowana przez organizm człowieka, dlatego musimy ją sami dostarczać do naszego organizmu. Dlatego możemy ją spożywać razem z pożywieniem bogatym w tą witaminę, albo w formie suplementów diety. Rola witaminy C w organizmie ludzkim jest bardzo szeroka. Przede wszystkim sięgamy po nią w sytuacjach gdy zaburzona zostanie nasza odporność i chorujemy na przeziębienie czy grypę. Ponadto przyspiesza gojenie się ran, wspomaga przyswajanie się żelaza, pomaga w montażu neurotransmiterów, obniża poziom cholesterolu, metabolizuje białko, wzmacnia zęby i dziąsła, zmniejsza uczucie zmęczenia psychicznego i fizycznego, pozytywnie oddziałuje na naszą psychikę. Dodatkowo jest silnym przeciwutleniaczem – chroni przed niszczącym działaniem wolnych rodników, bierze udział w syntezie kolagenu. Godne uwagi jest, że to tylko niektóre funkcje tej witaminy w naszym organizmie – bez niej nie jesteśmy w stanie funkcjonować. Bezsprzecznie wszystkie komórki naszego działa wymagają odpowiedniego jej stężenia.
Godne uwagi jest, że nasze codzienne zapotrzebowanie na witaminę C jest wyższe niż w przypadku innych witamin. U dorosłego człowieka wynosi 1mg/1kg masy ciała, a u niemowląt i dzieci 2 mg/1kg masy ciała. Szczególnie potrzebujemy jej w przypadku stresu i chorób. Wtedy w dodatku powinniśmy stosować również dietę antystresową. Zapotrzebowanie na witaminę C wzrasta u kobiet z ciążą wielopłodową, ponadto u osób z nadciśnieniem, cukrzycą, palących papierosy i alkoholików. Powinniśmy ją dostarczać do organizmu profilaktycznie, aby wzmacniać odporność.
Gdzie znajdziemy witaminę C
Witamina C występuje przede wszystkim w świeżych, nie poddanych obróbce termicznej warzywach i owocach. Najwięcej znajdziemy jej w aceroli, dzikiej róży, rokitniku, kiwi i czarnej porzeczce. Sporo jest jej w cytrusach – cytrynach, pomarańczach, grejpfrutach, mandarynkach czy pomelo.
Spośród warzyw warto szukać jej w papryce, pomidorach, kiszonej kapuście, szparagach, brokułach i szpinaku. Należy jednak pamiętać, aby nie łączyć witaminy C z surową cukinią, ogórkiem czy bakłażanem, ponieważ zawierają enzym zwany askorbinazą, który rozkłada kwas askorbinowy. Dlatego niewskazane jest spożywanie np. równocześnie surowego ogórka z pomidorami.
Zalety witaminy C liposomalnej
Witamina C liposomalna wchłania się aż w 90-95%, natomiast tradycyjna – w 60%. Jest najlepiej przyswajalną obecnie postacią witaminy C. Jej wchłanialność jest porównywalna do wlewów dożylnych. Stwarza to duże nadzieje w terapiach onkologicznych. Zaletą tej postaci witaminy jest również to, że bardzo powoli uwalnia się w organizmie, wydłużając swoje terapeutyczne działanie. Z jelita cienkiego kwas askorbinowy uwalnia się wprost do krwioobiegu. Cenna zawartość liposomów jest chroniona przed działaniem enzymów, soków trawiennych i żółci. Liposomalna postać witaminy C nie ma negatywnego wpływu na żołądek. Ciało człowieka jest w stanie wchłonąć jednorazowo do 200 mg standardowej witaminy C. Pozostała część jest wydalana z organizmu wraz z moczem. Zbyt duże porcje skutkują biegunką, wzdęciami i bolesnymi skurczami. W formie liposomalnej jest wchłaniana prosto do komórek. Gdy liposom znajdzie się w świetle jelita cienkiego, zostaje od razu wchłonięty do komórek nabłonka jelita cienkiego, znajdujących się w kosmkach jelitowych. Następnie liposomy wędrują układem limfatycznym do różnych narządów ciała. Sposób dostarczania składników odżywczych na poziomie komórkowym odbywa się trzema drogami:
- endocytoza – liposom dostaje się do wnętrza komórki bez przechodzenia przez błonę komórkową. Komórka pochłania liposom, tworząc pęcherzyk ograniczony błoną – endosom
- adsorpcja – liposom przylega do błony komórkowej i uwalnia swoją zawartość do wnętrza komórki
- fuzja – warstwa fosfolipidowa przylega do błony komórkowej, potem łączy się z nią, a zawartość liposomu dostaje się do wnętrza komórki
- wymiana lipidów – zawartość liposomu i wnętrza komórki ulegają zamianie.
Jak dawkować liposomalną witaminę C?
W naszych Delikatesach Aleeko znajdziecie Państwo szeroki wybór liposomalnej witaminy C, między innymi firmy Actinovo, Altrient, Liposol, Swanson, Dr Mercola. Dawki liposomalnej witaminy C powinno się zwiększać stopniowo, zaczynając od 100-200 mg na dobę, do nawet 3 g.
Źródła:
Davis JL., Paris HL., Beals JW., Binns SE., Giordano GR., Scalzo RL1, Schweder MM, Blair E., Bell C., Liposomal-encapsulated Ascorbic Acid: Influence on Vitamin C Bioavailability and Capacity to Protect Against Ischemia-Reperfusion Injury. Nutr Metab Insights. 2016; 9: 25–30.
Janda K., Kasprzak M.,Wolska J., Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, Pom J Life Sci 2015, 61, 4, 419–425.
Maćkowiak K., Torliński L., Współczesne poglądy na witaminę C w fizjologii i patologii człowieka, Nowiny Lekarskie 2007, 76, 4, 349-356.
Serrano G., Almudéver P., Serrano JM., Milara J., Torrens A., Expósito , Cortijo; Phosphatidylcholine liposomes as carriers to improve topical ascorbic acid treatment of skin disorders. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2015 Dec 17;8:591-9.