Berberyna – nie tylko dla cukrzyków
Berberyna to naturalny, izochinolinowy alkaloid pochodzenia roślinnego, występujący m.in. w berberysie zwyczajnym (Berberis vulgaris), gorzkniku kanadyjskim (Hydrastis candensis), cynowodzie chińskim (Coptis chinensis), rutawce żółtej (Thalictrum flavum), czy mahoni pospolitej (Mahonia aquifolium). Zawartość tego związku w berberysie wynosi ok. 1,24 %.
Berberys zwyczajny – opis rośliny i właściwości
Berberys zwyczajny jest krzewem należącym do rodziny berberysowatych, o wysokości do 3 m, z kanciastymi gałązkami i trójdzielnymi cierniami o kwiatach barwy żółtej. Liście u tego krzewu są kształtu odwrotnie jajowatego do podłużno-eliptycznych.
Natomiast owoce są jajowate, są lśniąco czerwoną jagodą, kwaskowatą w smaku i dość twardą. Krzew ten kwitnie w maju i czerwcu.
Roślina ta zawiera kwasy owocowe – jabłkowy i cytrynowy, ponadto duże ilości witaminy C i E, a także rutynę, flawonoidy, garbniki, pektyny i alkaloidy. W 100 g owoców berberysu znajdziemy aż 80 mg witaminy C. Surowcem zielarskim z tej rośliny jest korzeń, liść, owoc, kora.
Godny uwagi jest fakt, że do celów leczniczych krzew był stosowany już przez mieszkańców starożytnego Babilonu i Indii. Jeszcze bardziej działanie tego krzewu doceniała także Hildegarda z Bingen. Natomiast w XVII w. zaczął być powszechnie stosowany w Anglii jako środek przeciw schorzeniom wątroby.
Podczas gdy napary i odwary z liści pobudzają wydzielanie soków trawiennych i są skuteczne w chorobach dróg żółciowych i wątroby, kora i korzenie mają właściwości antybiotyczne, ze względu na fakt, że zawierają alkaloidy izochinolinowe, głównie berberynę, berbaminę, palmatynę i magnoflorynę.
Ponadto stosowanie berberysu zalecano w przypadku braku apetytu, w kamicy żółciowej, w przewlekłym zapaleniu wątroby, nieżycie pęcherzyka żółciowego, a także jako środek rozkurczowy również w kamicy nerkowej i w wielu innych przypadłościach.
Berberyna wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwpierwotniakowe, przeciwbiegunkowe, przeciwrakowe, przeciwcukrzycowe, obniżające ciśnienie, antydepresyjne i przeciwzapalne, a ponadto obniża poziom cholesterolu.
Ze względu na fakt, że owoce zawierają dużo witamin, są dietetyczne i działają przeciwgorączkowo, warto je stosować. Skuteczność działania ekstraktu z owoców berberysa potwierdzona została w leczeniu trądziku młodzieńczego.
Zastosowanie berberyny w leczeniu cukrzycy
Cukrzyca typu 2 to niewątpliwie jedna z chorób cywilizacyjnych, występująca powszechnie w XXI wieku. Jej objawem jest podwyższenie stężenia glukozy (hiperglikemia) we krwi, ściśle związane z występowaniem insulinooporności.
Insulina jest hormonem odpowiedzialnym za utrzymanie właściwego stężenia glukozy we krwi, wytwarzanym przez komórki ß trzustki. Jeżeli tkanki i narządy stają się mało wrażliwe na działanie insuliny, w konsekwencji nie pobierają one właściwej ilości glukozy. Z kolei trzustka, aby utrzymać prawidłowe stężenie cukru, produkuje coraz więcej insuliny. Po kilku latach ogólnie rzecz biorąc, w konsekwencji jej komórki ulegają wyczerpaniu. Ponadto zbyt wysokie stężenie glukozy prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i wielu zaburzeń metabolicznych. Aczkolwiek insulinooporność można zniwelować zmieniając nawyki żywieniowe, zwiększając aktywność fizyczną, stosując odpowiednią suplementację.
Działanie berberyny polega przede wszystkim na stymulacji produkcji insuliny przez organizm. Dodatkowo obniża także stężenie glukozy we krwi na czczo oraz glikemii poposiłkowej stabilizując poziom cukru. Ponadto wykazuje działanie regenerujące komórki trzustkowe i redukuje uszkodzenia komórek działając ochronnie. Wspomaga dodatkowo proces glikolizy, czyli rozkładu cukru w komórkach. Co więcej, wpływa korzystnie na mikroflorę jelitową i wspiera namnażanie się pozytywnych bakterii w przewodzie pokarmowym.
Zastosowanie berberyny w leczeniu insulinooporności
Insulina jest hormonem odpowiedzialnym za utrzymanie właściwego stężenia glukozy we krwi, wytwarzanym przez komórki ß trzustki. Jeżeli tkanki i narządy stają się mało wrażliwe na działanie insuliny, nie pobierają one właściwej ilości glukozy. Trzustka, aby utrzymać prawidłowe stężenie cukru, produkuje coraz więcej insuliny. Po kilku latach jej komórki ulegają wyczerpaniu. Zbyt wysokie stężenie glukozy prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i wielu zaburzeń metabolicznych. Insulinooporność można zniwelować zmieniając nawyki żywieniowe, zwiększając aktywność fizyczną, stosując odpowiednią suplementację. Działanie berberyny polega na stymulacji produkcji insuliny przez organizm. Obniża także stężenie glukozy we krwi na czczo oraz glikemii poposiłkowej stabilizując poziom cukru. Wykazuje działanie regenerujące komórki trzustkowe i redukuje uszkodzenia komórek działając ochronnie. Wspomaga proces glikolizy, czyli rozkładu cukru w komórkach. Wpływa korzystnie na mikroflorę jelitową i wspiera namnażanie się pozytywnych bakterii w przewodzie pokarmowym.
Berberyna zapobiega gwałtownym skokom poziomu glukozy we krwi, ponieważ spowalnia proces rozkładu węglowodanów do cukrów prostych. Skuteczność działania tego naturalnego suplementu jest porównywalna do leku – metforminy, który redukuje poziom glukozy u cukrzyków. Substancja ta stanowi naturalną alternatywę dla leków przeciwcukrzycowych.
Inne właściwości prozdrowotne berberyny
Podobnie berberyna działa pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy – reguluje ciśnienie krwi, rozszerza naczynia krwionośne i stabilizuje pracę serca. Ponadto redukuje poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i trójglicerydów, natomiast podnosi stężenie cholesterolu HDL, który oczyszcza naczynia krwionośne ze złogów tłuszczu i transportuje do wątroby. Dlatego skuteczność berberyny jest porównywana nawet do działania statyn.
Równocześnie, korzystnie wpływa na procesy metabolizmu – aktywuje enzym AMPK, który pełni ważną rolę w regulowaniu procesów metabolicznych i lipidów. Dodatkowo przyspiesza procesy spalania nadmiaru tkanki tłuszczowej, pobudza aktywność adioponektyn (hormonów regulujących gospodarkę lipidową). Ponadto berberyna przyspiesza utlenianie kwasów tłuszczowych w procesach metabolicznych i pobudza wydzielanie soków trawiennych. Jendocześnie redukuje poziom leptyny – hormonu pobudzającego apetyt.
Co więcej, związek ten ma działanie przeciwstarzeniowe, ponieważ hamuje aktywność czynników odpowiedzialnych za rozkład kolagenu. Dzięki zawartości witaminy C i flawonoidów, likwiduje przebarwienia skórne, chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
Prócz tego, dzięki działaniu antybakteryjnemu i przeciwzapalnemu, pomaga w zmniejszaniu zmian trądzikowych.
Badania potwierdzają, że suplement ten ma pozytywny wpływ na pamięć – głównie przez wpływ na szlaki cholinergiczne oraz działanie ochronne w stosunku do komórek nerwowych. Ma zdolność przywracania odpowiedniego poziomu czynnika odpowiedzialnego za polepszenie pracy już istniejących neuronów oraz powstawanie nowych. Berberyna zapobiega również uszkodzeniu komórek nerwowych na skutek zbyt małej podaży krwi, np. w wyniku zakrzepów.
Wykazuje silne działanie antynowotworowe – blokuje mechanizmy proliferacji, czyli dzielenia się komórek nowotworowych. Blokuje także tworzenie się przerzutów i nasila apoptozę (obumieranie) zmienionych patologicznie komórek.
Przeciwwskazania
Ze względu na silne uwalnianie bilirubiny z jej nierozpuszczalnego kompleksu z albuminą, obecnego we krwi, nie należy stosować berberyny u kobiet w ciąży, karmiących i noworodków z żółtaczką. Należy skonsultować wszelkie interakcje syntetycznych leków z berberyną – nie można jej stosować np. z cyklosporyną.
Dawkowanie
W naszych Delikatesach znajdziecie Państwo wiele suplementów z berberyną różnych firm.
Berberyna wykazuje niską biodostępność w układzie pokarmowym i ma niski okres półtrwania. Dlatego należy ją przyjmować regularnie w równych proporcjach – 3 porcje po 300-500 mg dziennie, czyli od 1200 do 1500 mg berberyny na dobę. Możemy też przygotować napar lub odwar z kory lub korzeni. W pierwszym przypadku łyżeczkę surowca należy zalać szklanką wrzątku i trzymać pod przykryciem 10 minut. Pić 1–2 razy dziennie szklankę naparu przed jedzeniem. Napar z owoców można pić kilka razy dziennie. W celu uzyskania odwaru, 1 łyżkę rozdrobnionych owoców berberysu zalać 1 szklanką wody, gotować pod przykryciem ok. 3 minuty, odstawić na ok. 15 minut. Pić po ¼ do ½ szklanki odwaru, 2 –3 razy dziennie po jedzeniu, można osłodzić miodem.
Źródła:
Kong W., Wei J., Abidi P., Lin M. et al. Berberine is a novel cholesterol-lowering drug working through a unique mechanism distinct from statins. Nature Medicine, 2004, 10(12):1344-51.
Li M., Zhang M., Zhang Z. et al. Induction of Apoptosis by Berberine in Hepatocellular Carcinoma HepG2 Cells via Downregulation of NF-κB. Oncol Res. 2017 Jan 26;25(2):233-239.
Mohsen Imanshahidi, Hossein Hosseinzadeh. Pharmacological and therapeutic effects of Berberis vulgaris and its active constituent, berberine. Phytotherapy Research. 2008. 22. s. 999-1012.
Zhu X., Bian H., Gao X. The Potential Mechanisms of Berberine in the Treatment of Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Molecules. 2016 Oct 14;21(10).
Zhang Q., Bian H., Guo L., Zhu H. Berberine Preconditioning Protects Neurons Against Ischemia via Sphingosine-1-Phosphate and Hypoxia-Inducible Factor-1. Am J Chin Med. 2016;44(5):927-41.
https://bonavita.pl/berberyna-zrodla-dzialanie-suplementacja
www. harmoniatwojezdrowie.com/artykuly/berberyna-nowa-bron-walce-cukrzyca/