Właściwości zdrowotne i kosmetyczne rokitnika
Rokitnik zwyczajny (pospolity) (Hippophae rhamnoides L.) należy do rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae). Potocznie nazwany jest rosyjskim ananasem lub „złotem Syberii”.
Krzew ten posiada na młodych pędach ostre ciernie oraz lancetowate, srebrzyście owłosione liście, które są z wierzchu szaro-zielone, a pod spodem srebrzyste. Na pędach występują charakterystyczne, gęsto ułożone pomarańczowe owoce, które utrzymują się na krzewie aż do wiosny. Zbiera się je od sierpnia do października. Mają kwaśny smak i nadają się na przetwory – soki, dżemy, konfitury, marmolady, galaretki i nalewki. W Polsce na naturalnych siedliskach roślina podlega częściowej ochronie gatunkowej – można ją spotkać nad wybrzeżem Bałtyku po ujście Wisły na wschodzie. Występuje w Europie i Azji, aż po Chiny, głównie wzdłuż wybrzeży morskich. Krzewy rokitnika są sadzone jako roślina ozdobna oraz w celu umocnienia skarp.
Właściwości odżywcze
Rokitnik jest drugim po owocach dzikiej róży owocem, który zawiera najwięcej witaminy C. Zawartość w jej owocach jednak jest zmienna i zależy od siedliska – w górach środkowej Europy może ona wynosić nawet 405-1100 mg w 100g, natomiast krzewy rosnące u wybrzeży mórz, w parkach i ogrodach mają jej 200-315 mg w 100g. Ilość ta znacznie przewyższa dzienne zapotrzebowanie na tą witaminę u dzieci i dorosłych, więc zaleca się stosowanie tych owoców w takich dolegliwościach jak skłonność do występowania siniaków, przy braku apetytu, krwawiące dziąsła, trudności w gojeniu się ran, bóle mięśni i stawów, a w sposób szczególny profilaktycznie, w okresach jesienno-zimowych by wzmocnić odporność.
Owoce te są bardzo cennym źródłem witaminy C ze względu na jej trwałość – prawie nie rozkłada się ona podczas obróbki cieplnej, ze względu na brak enzymu rozkładającego kwas askorbinowy (askorbinazy) w rokitniku.
Owoce zawierają w swoim składzie ponad 190 aktywnie biologicznie związków, m.in. antyoksydantów, flawonoidów, aminokwasów, nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów (np. potas, mangan, żelazo, fosfor, bor, wapń i krzem) oraz witaminy (A, C, D, E, K, P, z grupy B) i prowitaminy. Rokitnik jest jedną z niewielu roślin, która w swoim składzie posiada witaminę B12.
Właściwości zdrowotne
- Posiada działanie wzmacniające siły obronne organizmu, zwalcza wolne rodniki, stymuluje układ immunologiczny.
- Wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
- Wspomaga układ sercowo-naczyniowy – witamina C i E zawarta w rokitniku obniża poziom „złego” cholesterolu LDL, który przyczynia się do choroby wieńcowej, udaru mózgu i zawału serca. Kwas askorbinowy obniża ciśnienie krwi, podobnie jak potas zawarty w owocach rokitnika, dlatego jest polecany osobom z nadciśnieniem tętniczym. Poprawia również krążenie oraz zapobiega krwawieniom, ze względu na zawartość witaminy K.
- Olej z rokitnika pomaga na wrzody i zgagę – zalecany jest przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, wspomaga gojenie się wrzodów i zmniejsza ból. Stosuje się go 3 razy dziennie po pół łyżeczki, pół godziny przed posiłkiem. Przeciwwskazaniem jednak jest zapalenie trzustki i wątroby oraz zapalenie pęcherzyka żółciowego i kamica żółciowa.
- Olej z rokitnika chroni przed promieniowaniem i toksycznym działaniem leków – niweluje promieniowanie RTG, a dzięki zawartości kwasów organicznych przeciwdziała szkodliwemu działaniu lekarstw.
- Pomaga w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów – owoce i napary z rokitnika ze względu na zawartość beta-karotenu i flawonoidów stosuje się w stanach zapalnych układu pokarmowego, śluzówki, dziąseł i przy leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. Łagodzi ból, sztywnienie i ograniczenie ruchomości stawów.
- Pomoc przy chorobach skóry – napary z liści rokitnika i olej w formie okładów stosuje się przy oparzeniach różnego rodzaju, odmrożeniach, odleżynach, egzemach, atopowym zapaleniu skóry, trudno gojących się ranach i grzybicach.
Właściwości kosmetyczne
Rokitnik jest najbogatszym, znanym do tej pory, źródłem kwasu palmitooleinowego omega-7, który jest kluczowym budulcem skóry, włosów i paznokci. Pomaga zwalczyć suchość, poprawia elastyczność i niweluje objawy starzenia się skóry. Poprawia funkcje skóry, takie jak:
- zwiększenie produkcji kolagenu,
- przywrócenie sprężystości,
- zmuszenie naskórka do namnażania się,
- zwiększenie zatrzymywania wilgoci,
- regeneracja zniszczonej słońcem skóry,
- ochrona przed promieniowaniem słonecznym, toksynami i stresem środowiskowym.
Ze względu na zawartość beta-karotenu, rokitnik barwi na pomarańczowo. Dodaje się go do płukanek koloryzujących do włosów i samoopalaczy. Wyrównuje koloryt skóry. Jest też składnikiem szamponów i odżywek do włosów, ze względu na zawartość polifenoli, witamin i minerałów, regenerujących ich strukturę. Poprawia elastyczność włosów i nadaje połysk. Kosmetyki z dodatkiem oleju z rokitnika pomagają w leczeniu łupieżu i stosuje się je przy wypadaniu włosów. Rokitnik jest często składnikiem kremów stosowanych w pielęgnacji skóry suchej i starzejącej się. Jest też naturalnym blokerem promieniowania UVA i UVB, dlatego stosuje się go do produkcji kosmetyków do opalania.
W sklepie Aleeko znajdą Państwo bogaty wybór produktów spożywczych i kosmetycznych z rokitnikiem.
Źródła:
Bośko P., Biel W. Właściwości lecznicze rokitnika zwyczajnego (Hippophaë rhamnoides L.). Post Fitoter 2017; 18(1): 36-41.
Stobdan T, Korekar G, Srivastava RB. Nutritional attributes and health application of seabuckthorn (Hippophaë rhamnoides L.) – a review. Curr Res Nutr Food Sci J 2013; 9:151-65.
Suryakumar G, Gupta A. Medicinal and therapeutic potential of sea buckthorn (Hippophaë rhamnoides L.). J Ethnopharmacol 2011; 138:268-78.
