Jakie wartości odżywcze kryją w sobie buraki?
Buraki są warzywami często przez nas niedocenianymi. Jak się okazuje mają w sobie wiele wartości odżywczych i prozdrowotnych. Mamy wiele odmian buraków, m.in. buraki pastewne, cukrowe i ćwikłowe. Buraki cukrowe są wykorzystywane w produkcji cukru, a pastewne jako pasza dla zwierząt. Są źródłem witamin i wielu pierwiastków mineralnych oraz innych składników biologicznie aktywnych, które działając synergicznie niezwykle korzystnie oddziaływają na organizm człowieka. Czerwono-fioletową barwę nadają im betacyjany, których głównym składnikiem jest betanina - aminokwas o działaniu leczniczym. Ze względu na zawartość silnych przeciwutleniaczy pełnią ważną rolę w profilaktyce nowotworowej.
W krajach Basenu Morza Śródziemnego buraki są znane od co najmniej 4 000 lat, ceniono je też w medycynie starożytnego Babilonu. Ich właściwości znali także Grecy i Rzymianie.
Powszechnie znane jest pozytywne działanie tych warzyw na układ krwionośny. Choć nie są bogatym źródłem żelaza, stanowią bardzo dobry środek krwiotwórczy ze względu na zawartość kobaltu, zapobiegają anemii, a nawet wspomagają leczenie białaczki. Wspomagają przyswajanie tlenu przez komórki, wzmacniając układ krwionośny. Zawierają dużo kwasu foliowego, ważnego dla kobiet w ciąży, ale również pomagającego usunąć z krwiobiegu homocysteinę, której wysoki poziom może wywołać choroby serca. Buraki przeciwdziałają zwapnieniom naczyń krwionośnych i normują poziom cholesterolu. Są bardzo ważnym warzywem dla osób z wysokim ciśnieniem krwi – obniżają je. Azotany obecne w soku z buraków podwyższają stężenie regulującego ciśnienie tlenku azotu. Mają także ważne zastosowanie w próbach wytrzymałościowych. Badania potwierdzają, że spożycie soku z surowych buraków zmniejsza koszt tlenowy aktywności fizycznej i zwiększa ogólną wydolność organizmu.
Czerwone pigmenty zawarte w burakach, takie jak np. betanina niszczą wolne rodniki, dlatego sok z buraków wspomaga organizm poddany chemioterapii. Można go spożywać także profilaktycznie ze względu na właściwości przeciwnowotworowe.
Buraki mają działanie przeciwwirusowe i wzmacniają odporność organizmu na choroby, zwłaszcza wirusowe (grypa, mononukleoza). W przypadku, gdy dopadnie nas choroba, łagodzą jej przebieg. Warzywa te mają działanie wykrztuśne, więc są pomocne przy leczeniu kaszlu.
Mają właściwości zasadotwórcze, przywracają równowagę kwasowo-zasadową. Ważne jest to przy spożywaniu dużych ilości mięsa, zakwaszającego nasz organizm i słodyczy. Pomagają złagodzić skutki nadużycia alkoholu. Wspomagają przemianę materii, ułatwiają usuwanie toksyn z organizmu.
Pomagają złagodzić objawy menopauzy, zmniejszają bóle migrenowe, łagodzą uderzenia gorąca.
Jedzenie dużych ilości buraków nie jest wskazane dla chorych na cukrzycę. Mają wysoki indeks glikemiczny (IG = 64). Buraki są natomiast niskokaloryczne – mają 33 kcal w 100 g.
Powinny uważać z ich spożyciem osoby, które mają problemy z nerkami. Zawarte w nich szczawiany zwiększają prawdopodobieństwo dny moczanowej i powstania kamieni nerkowych. Składniki mineralne zawarte w burakach rozpuszczają się w wodzie, dlatego lepiej ich nie gotować, ale spożywać w surowej formie. Wybierajmy buraki pochodzące z ekologicznej uprawy, ponieważ mają one o wiele więcej wartości odżywczych. Przed nadejściem wiosny wiele osób cierpi na zespół przewlekłego zmęczenia: senność, znużenie, apatia. Pomóc może sok z buraków, kwas, sałatka z surowych buraków, które przywrócą chęć do życia i dobre samopoczucie. Wiele przetworów i produktów z buraków znajdziecie Państwo w sklepie Aleeko.
Jak zrobić kiszony sok z buraków?
- ½ kg buraków
- skórka z razowego chleba
- czosnek
- koperek lub natka pietruszki
- cukier
- sól
Buraki umyć, obrać i pokroić w plastry. Ułożyć w kamiennym garnku i zalać 1 litrem przegotowanej wody. Dodać pokrojony w plastry czosnek, chleb, łyżkę cukru i soli. Przykryć gazą i odstawić w ciepłe miejsce na 3-5 dni. Sok przecedzić i przelać do wyparzonych butelek. Można go przechowywać w chłodnym miejscu kilka dni.
Źródła:
Kazimierczak, R., Hallmann, E., Treščinska, V., Rembiałkowska, E. 2011. Ocena wartości odżywczej dwóch odmian buraków ćwikłowych (Beta vulgaris) z uprawy ekologicznej i konwencjonalnej. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, Vol. 56, nr 3, 206-210.
Szajdek A., Borowska J. 2004. Właściwości przeciwutleniające żywności pochodzenia roślinnego. Nauka. Technologia. Jakość, 4 (41) , 5-28.
Krupa I., Nowicka J., Majewska M. Buraki: wartość odżywcza i właściwości lecznicze. Miesięcznik „Zdrowie”.
